ATOPİK DERMATİT (EGZEMA)

Doç. Dr. Fatih FIRINCI | 02-03-2016

Allerjik egzema olarak bilinen atopik dermatit çocuklarda daha sık görülen, tekrarlayan ve kaşıntılı lezyonlarla kendini gösteren kronik (müzmin) bir deri hastalığıdır. Deride kuruluk, hassasiyet ve kızarıklık gelişir. Çocukların %10-20, erişkinlerin %1-3’ünü etkiler.

Belirtiler

Atopik dermatit lezyonlarının bebek ve çocuklarda tipik yerleşim yeri yüz, boyun, kollar ve bacakların dış yüzüdür. Daha büyük çocuklarda ve erişkinlerde dirseklerin iç yüzü ve dizlerin arkasında, yer yer gövde de kuruluk şeklinde kendini gösterir. Egzema kronikleştikçe deride kalınlaşmalar ve tekrarlayan iltihaplı lezyonlar oluşur.
Kaşıntı en önemli belirtilerdendir; huzursuzluğa, uyku bozukluğuna ve deride kanamalara yol açabilir. 

Tanı

Atopik dermatit tanısı klinik belirti ve bulgulara dayanır. Bebeklik çağında orta-ağır atopikdermatitli hastaların yaklaşık %40’inde besin allerjisi olabilir. Bu durumda allerjik besinin diyetten çıkarılması egzemada düzelme sağlayabilir. Çocuk ve erişkinlerde bazen ev tozu akarı veya benzer allerjiler görülebilir. Ancak atopik dermatit her zaman allerjiden kaynaklanmaz. Bazı hastalarda tetikleyici faktörler saptanabilirse bunlardan kaçınmak egzemayı hafifletebilir.

Tedavi

Atopik dermatitin yaygınlığına ve şiddetine göre kortizonlu merhemler veya pomadlar önerilebilir. Bu ilaçlar doğru bir şekilde kullanıldığında etkili ve güvenilir ilaçlardır. Kullanımları ayrı bir dikkat ve özen gerektirmektedir.
egzema 3"Kortizonlu krem/ pomadlar yalnızca doktorun önerdiği bölgeye, çok ince bir tabaka halinde, tüylerin çıkış yönüne göre, günde 1-2 kez sürülmelidir. Doktorun tavsiye ettiği kullanım süresi aşılmamalıdır."
Atopik dermatitin kesin bir tedavisi yoktur. Ancak günlük etkin deri bakımı ile hastalığın kontrolü sağlanabilir. Tedavide derinin nemlendirilmesi temel ilkedir. Bu amaçla; 

• Günde bir kez ılık suyla banyo yapılmalıdır. Banyo derideki allerjen (allerji nedeni) ve tahriş edici maddeleri uzaklaştıracak; enfeksiyon nedeni olabilecek mikroplardan arındıracaktır. Ayrıca suyun rahatlatıcı ve kaşıntıyı azaltıcı etkisi vardır.
  
• Banyo suyu ılık olmalı, kese vb tahriş edici malzemeler kullanılmamalıdır. Sıcak su deride kızarıklığa yol açabilir, hassasiyeti artırabilir.
  
• Katkılı sabun ve şampuanlar içerebilecekleri kimyasal veya alerjenler nedeniyle kullanılmamalıdır. Gerektiğinde sadece hassas ciltler için nötralpH’da katkısız sabun ve şampuanlar kullanılabilir.
  
• Banyo sonrasında deri üzerindeki damlaları yumuşak bir havluyla alınmalı; takiben 3 dk. içinde nemlendirici tüm vücuda uygulanmalıdır. Gün içerisinde banyo yapmadığınız saatlerde de, deri kuru ise nemlendirici birkaç kez daha sürülmelidir.
  
• Atopik dermatit oldukça kaşıntılı bir hastalıktır. Tırnakların kısa ve düzgün olması kaşıntıya bağlı deride oluşabilecek hasarı azaltmaya yardımcı olacaktır. Geceleri kaşıntı nedeniyle deri zedelenmesini önlemek için pamuk eldivenler giyilebilir.
  
• Uzun süre güneşe maruz kalmak vücut ısınızı artırıp, terlemeye yol açar ve şikayetleri artırabilir. 
  
• %100 pamuk veya pamuk karışımı kıyafetler tercih edilmelidir. Yünlü, kalın, kaba veya sentetik kıyafetlerden kaçınılmalıdır. Mümkünse yünlü hiçbir şey kullanılmamalıdır (kazak, yorgan, yastık, yatak, oyuncak vb). 
  
• Yeni alınan kıyafetler giyilmeden önce mutlaka yıkanmalıdır. Bu yıkama üretim veya paketleme sırasında kıyafetlerin üzerine bulaşan kimyasal maddelerden arınılmasını sağlayacaktır. Çamaşırları yıkarken çift durulama yapılmalı, toz deterjan yerine sıvı deterjan veya toz sabun kullanılmalıdır.
  
• Aşırı giyinme veya sıkı kıyafetler terlemeye neden olarak atopik dermatitin alevlenmesine yol açabileceğinden tercih edilmemelidir.
  
• Yaz aylarında denizde yüzmek bazı atopik dermatit hastalarına iyi gelebilir. Denizden çıktıktan hemen sonra duş alınıp nemlendirici sürülmesi önerilir.
  
• Sabun, köpük banyosu, parfüm, kozmetik, alkol içeren cilt ürünleri, suda fazla vakit geçirme, sıcak su, parmak ve hamur boyaları şikayetleri artırabilir.
  
• Deri lezyonlarında kızarıklıkla birlikte sıcaklık artışı, içi sıvı solu kabarcıklar veya sarı kabuklanmalar oluşmuşsa, ateş eşlik ediyorsa enfeksiyon işaretleridir, doktora başvurulmalıdır. 
  

Uzun Dönem İzlem

Atopik dermatit, tedavi ile düzeldikten bir süre sonra tekrarlayabilir. Deri bakımı ile ilgili önerilere uyulmalı ve alevlenme dönemlerinde verilen tedavi doğru ve eksiksiz uygulanmalıdır. Atopik dermatitin şiddeti zamanla azalabilir ve hastalık düzelebilir. Atopik dermatit bebeklerde/çocuklarda daha sonra gelişebilecek bir allerjik hastalığın ilk basamağı olabilir. Bu çocuklarda allerjik hastalıkların görülme olasılığı diğer çocuklardan daha fazladır. Bu hususun hekim ve aileler tarafından bilinmesi hastaların izleminde büyük önem taşır.  

Kaynak: http://www.aid.org.tr/